Τζούλιο Ρομάνο, Τζούλιο Πίπι, ο επονομαζόμενος

(Gulio Pippi, detto Guilio Romano, Ρώμη 1492 – Μάντοβα 1546). Ιταλός αρχιτέκτονας και ζωγράφος. Αγαπημένος μαθητής του Ραφαήλ, απομακρύνθηκε από τη ζωγραφική ισορροπία του δασκάλου του τονίζοντας το φυσικό δεδομένο και εκφράζοντας την προτίμησή του για τις ουδέτερες σκιές, που υπογραμμίζουν τον όγκο των σωμάτων. Συνεργάστηκε με τον Ραφαήλ στα έργα της τελευταίας δεκαετίας του δασκάλου (αίθουσες της Πυρκαγιάς, 1515, και του Κωνσταντίνου στο Βατικανό· τοιχογραφίες της Φαρνεζίνας, 1518) και τελείωσε το εικονοστάσιο της Ανάληψης (Πινακοθήκη Βατικανού). Διαδέχτηκε επίσης τον Ραφαήλ στη διεύθυνση των τοιχογραφιών των Στοών του Βατικανού (1516-19). Αφομοίωσε, έτσι από τη σχολή του Ραφαήλ τόσο τις μιχαηλαγγελικές προελεύσεις όσο και τις λυρικές ερμηνείες των μυθολογικών θεμάτων (τοιχογραφίες της Φαρνεζίνας), που απέδωσε με ζωηρό σχέδιο και άμεση εκτέλεση. Η διακόσμηση των Στοών αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιταλική ζωγραφική του 16ου αι. Όταν οι Γκοντζάγκα τον προσκάλεσαν στην αυλή τους στη Μάντοβα και τον διόρισαν γενικό επιθεωρητή των κτιρίων της πόλης, ο Τ. πραγματοποίησε τα πλέον ώριμα και πρωτότυπα έργα της ζωγραφικής και της αρχιτεκτονικής του: το ανάκτορο Τε (1524-27) των Γκοντζάγκα, το μικρό ανάκτορο των Παλαιολόγων, το μέγαρο της Δικαιοσύνης και τροποποίησε τη μητρόπολη και τη βασιλική του Aγίου Βενέδικτου στο Πολιρόνε. Το ανάκτορο Τε αντιπροσωπεύει την ανώτατη νατουραλιστική εξέλιξη των ραφαηλικών στοιχείων, ενώ οι διακοσμήσεις ξεπερνούν τα όρια της μορφικής ισορροπίας του κλασικισμού και καταλήγουν σε παραμορφώσεις που χαρακτηρίζουν τον μανιερισμό.